James David Rubadiri lukin Hendricks (19 July 1930 - 15 September 2018) wakaŵa waku Malaŵi, nkhwantha ya vyaru vya Malaŵi, nkhwantha ya masamu, nkhwantha yakulemba mabuku. Rubadiri wakuwoneka kuti ni yumoza wa ŵanthu ŵakumanyikwa chomene mu Africa.[1][2]

David Rubadiri
Kubabika(1930-07-19)19 July 1930
Liuli, British Tanganyika
Kufwa15 September 2018(2018-09-15) (vyaka vikaŵa 88)
Mzuzu, Malawi
NtchitoDiplomat, academic and writer
UkhazikikiMalawian
MasambiloKing's College, Budo
Sukulu yapachanyaMakerere University
King's College, Cambridge
University of Bristol

Masambiro na ntchito lemba

Rubadiri wakasambira pa King's College, Budo, ku Uganda kufuma mu 1941 mpaka 1950, ndipo wakaluta ku Makerere University ku Kampala (1952-56), uko wakasambira masambiro gha bachelor mu English Literature and History. Pakati pa 1960 na 1962, wakasambira mabuku pa King's College, Cambridge, ndipo wakamalizga masambiro ghake pa masambiro gha masambiro gha masambiro ghapachanya.[3] Wakasambira vya masambiro pa yunivesite ya Bristol..[4]

Pa nyengo iyo Malawi yikapokera wanangwa mu 1964, Rubadiri wakasankhika kuŵa thenga lakwamba la charu ichi ku United States na United Nations (UN). Apo wakapelekanga makalata ghake kwa Pulezidenti Lyndon B. Johnson ku White House pa 18 August 1964, wakalongosora kuti wakugomezga kuti caru cake ciphya ciphya cipokenge wovwiri unandi kufuma ku USA; wakati Malawi wakukhumbikwira wovwiri wa kuzenga mabungwe ghake gha demokilase ndipo wakati Malawi wapokera kale wovwiri wa vya cuma na maluso kufuma ku USA. Chaka chenechicho Rubadiri wakawonekera pa National Educational Television (New York City) African Writers of Today.[5]

Rubadiri wakafumapo mu boma la Malawi mu 1965 apo wakapatukana na pulezidenti Hastings Banda. Apo wakaŵa ku wuzga, Rubadiri wakasambizganga pa Yunivesite ya Makerere (1968-1975), kweni wakaweleraso ku wuzga mu nyengo ya Idi Amin. Kweniso wakaŵa pulofesa wa mabuku gha Chingelezi pa Northwestern University mu 1972. Rubadiri wakasambizganga pa Yunivesite ya Nairobi, Kenya (1976~84), ndipo wakacitaso mwaluŵiro, pamoza na Okot p'Bitek, pa Yunivesite ya Ibadan mu Nigeria, pa nchemo ya Wole Soyinka. Pakati pa 1975 na 1980, Rubadiri wakaŵa yumoza wa komiti ya National Theatre of Kenya. Kufuma mu 1984 m'paka mu 1997, wakasambizganga pa Yunivesite ya Botswana, uko wakaŵa mulara wa Dipatimenti ya Masambiro gha Chiyowoyero na Sayansi.

Mu 1997, Banda wati wafwa, Rubadiri wakasankhikaso kuŵa kazembe wa Malawi ku UN, ndipo mu 2000 wakasankhika kuŵa wachiŵiri wa University of Malawi. Mu 2005, wakasanga digiri ya udokotala ku yunivesite ya Strathclyde.

Rubadiri wakafwa pa 15 September 2018, wa vyaka 88, ku Mzuzu Central Hospital..[2]

Vyakulemba lemba

Ndakatulo za Rubadiri zikucemeka kuti "zakuzirwa comene mu Africa".[4] Mulimo wake ukalembeka mu 1963 mu buku la Anthology Modern Poetry of Africa (East African Publishers, 1996), ndipo wakawoneka mu mabuku gha pa caru cose kusazgapo Transition, Black Orpheus na Présence Africaine.

Buku lake la No Bride Price likafuma mu 1967. Buku ili likasuskanga boma la Banda ndipo pamoza na buku la Legson Kayira la The Looming Shadow, likaŵa limoza mwa mabuku ghakwambilira gha ŵanthu ŵa ku Malawi.

Ntcchito zxa vyakulemba lemba

  • Growing Up With Poetry: An Anthology for Secondary Schools, 1989
  • Poems from East Africa (ed., with David Cook), 1971
  • No Bride Price (novel), 1967
  • Come To Tea (play), 1965
  • "African Thunderstorm" (poem)

Ukaboni lemba

  1. "Centre for Creative Arts - Centre for Creative Arts". www.cca.ukzn.ac.za. Retrieved 23 November 2017.
  2. 2.0 2.1 "Poet David Rubadiri dies at 88", Malawi24, 16 September 2018.
  3. "Rubadiri on family and long career". Nation. 12 April 2013. Retrieved 27 October 2020.
  4. 4.0 4.1 "DAVID RUBADIRI (Malawi, 1930)". www.festivaldepoesiademedellin.org (in English). Archived from the original on 13 October 2008. Retrieved 23 November 2017.
  5. Keith A. P. Sandiford, A Black Studies Primer: Heroes and Heroines of the African Diaspora, Hansib Publications, 2008, p. 392.

Vigaŵa vya kuwaro lemba